ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETİM PLANI (ÇSYP)

ENVIRONMENTAL AND SOCIAL MANGEMENT PLAN (ESMP)

ÇSYP, yapılması planlanan yatırım/kapasite artışının tanımlanması, mevcut çevre ve sosyal durumunun belirlenmesi, inşaat ve işletme döneminden gerçekleşmesi öngörülen faaliyetlerin potansiyel çevresel ve sosyal risklerinin ve bu risklerden kaynaklı etkileri belirlenmesi, belirlenen risklerden kaynaklı etkilerin en aza indirilmesi için yönetimini planlayan rapordur.

Kimler Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP) – Environmental And Social Mangement Plan (ESMP) hazırlamalıdır?

Yapılması planlanan yatırım/kapasite artışının finansmanı uluslararası finans kuruluşları vasıtasıyla gerçekleşiyorsa Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı hazırlanması bir gerekliliktir. Söz konusu finans kuruluşları Dünya Bankası (DB) – World Bank (WB) olabileceği gibi farklı bankalarda olabilir.

Dünya Bankası, ülkemizde Belediyelerin gerçekleştireceği projeleri İller Bankası, Organize Sanayi Bölgelerinin gerçekleştireceği projeleri ise Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı aracılığı ile finansmanını sağlamaktadır. Farklı kamu kuruluşları ise gerçekleştirecekleri projelerin finansmanı için Dünya Bankasına başvurabilmektedir.

Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı (ÇSYP) – Environmental And Social Mangement Plan (ESMP) nasıl hazırlanır ?

Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı hazırlanırken öncelikle etkilenmesi muhtemel çevre ve sosyal alanın sınırları belirlenir. Bu alan içerisinde kalan alıcı ortamlar (yüzey ve yer altı suyu, hava, toprak, biyolojik çevre, kültürel miras vb.) ile sosyal çevre (etkilenmesi yerleşim birimlerinde yaşayan insanlar, kamu kurum ve kuruluşları, tesis çalışanları) dikkate alınır.

Dünya Bankası Grubu’nun bir üyesi olan Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Çevre ve Sosyal Yönetim Planının çerçevesinin belirlenmesi için rehberlik ve standartlar sunmaktadır. Bu standartlar IFS Performans Standartlarıdır (IFS PS). Bu standartların başlıkları;

• Performans Standardı 1. Çevresel ve Sosyal Risk ve Etkilerin Değerlendirilmesi ve Yönetimi
• Performans Standardı 2. İş ve Çalışma Koşulları
• Performans Standardı 3. Kaynak Verimliliği ve Kirliliğin Önlenmesi
• Performans Standardı 4. Toplum Sağlığı, Güvenliği ve Emniyeti
• Performans Standardı 5. Arazi Alımları ve Zorunlu Yeniden Yerleştirme
• Performans Standardı 6. Biyolojik Çeşitliliğin Korunması ve Canlı Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi
• Performans Standardı 7. Yerli Halklar
• Performans Standardı 8. Kültürel Miras
Bu standartlara ilave olarak Dünya Bankası Çevre ve Sosyal Standartları (DB ÇSS) ve ÇSS’lere uygun olarak Dünya Bankası Grubu’nun (DBG – WBG) Çevre ve Sosyal Güvenlik Yönergeleri, Ekvador Prensipleride projenin konusuna göre ÇSYP için rehber doküman niteliğindedir.

ÇSYP aşağıda verilen bölümleri içermelidir;

Kurumsal düzenlemeler ve sorumluluklar: ÇSYP, projenin tüm paydaşlarının (şirket/firma, yükleniciler/alt yükleniciler, yerel halk ve topluluklar) rollerini ve sorumluluklarını tanımlar. Tüm paydaşlar arasında etkili koordinasyon-iletişim mekanizmalarıkurulur.

Mevcut Durum:Projenin Çevresel ve Sosyal etki alanı belirlenmeli ve etki alanı içerisinde olan; yüzey ve yer altı suyu, hava, toprak, biyolojik çevre, kültürel miras vb., yerel halk ve tesis çalışanları vb. konuların mevcut durumu belirlenmelidir.

Etki Azaltım: Projeden kaynaklı olası riskler ve bu risklerin minimize/yok edilmesi için önlemleri içeren bir etki azaltım planı yapılmalıdır.

Paydaş Katılımı:Proje ekibinin paydaşlarla olan iletişim yollarını belirlemeli ve kişilerin endişelerini dile getirmesi, geri bildirim sağlaması veya proje hakkında veya projeye ilişkin herhangi bir faaliyet hakkında şikâyetlerini bildirmesi için bir mekanizma sunmalıdır.

İzleme ve raporlama: ÇSYP, çevresel ve sosyal yönetim önlemlerinin uygulanmasını izlemek için bir izleme ve raporlama çerçevesi belirlemelidir.

Kapasite oluşturma ve eğitim: ÇSYP, proje personelinin ve paydaşların çevresel ve sosyal yönetim konusundaki bilgi ve becerilerini geliştirmeye yönelik kapasite geliştirme ve eğitim programları için hükümler içerebilir.

AyrıcaÇSYP hazırlanırken, projelerin nitelikleri ve bulundukları bölgeye göre kendine özgün koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. ÇSYP uzman bir ekip tarafından hazırlanmalı ve bu ekip, uluslararası standartlar ve ulusal yükümlülükler göz önünde bulundurmalıdır.